20.05.2024. – Danas je Svetski dan pčela. Kako bi skrenuli pažnju na ugroženost pčela i probleme s kojima se pčelari suočavaju, Pčelarski savez Slovenije predložio je Generalnoj skupštini Ujedinjenih nacija da proglase dan posvećen pčelama koji je usvojen 2017. godine, a za datum je odabran 20. maj. Osim što su u maju na severnoj polulopti pčele najaktivnije, 20. maja rođen je Anton Janša zašetnik i učitelj modernog pčelarstva. Radio je kao dvorski pčelar, a carica Marija Terezija ga je imenovala za prvog carskog instruktora u monarhiji.
U Novom Sadu je u toku 91. međunarodni poljoprivredni sajam čiji je fokus, ne bez razloga, na održivoj poljoprivredi. Pčele su ključni deo mnogih ekosistema i dobar su indikator njihovog stanja. Zato se Svetski dan pčela obeležava kroz edukaciju i aktivnosti usmerene na podizanje svesti o značaju pčela i drugih oprašivača, na opasnosti s kojima se suočavaju, kao i njihov doprinos održivom razvoju. Pčele i drugi oprašivači od ključnog su značaja za globalni lanac ishrane. One ne samo da osiguravaju sigurnost u hrani, nego i značajno doprinose svetskoj ekonomiji kroz ulogu u poljoprivrednoj proizvodnji.
Pčelarstvo u Kovinu ima dugu tradiciju. Veoma zanimljiv je izveštaj u martovskom broju časopisa “Napredno pčelarstvo” iz 1954. godine pod naslovom “Sreska pčelarska zadruga Kovin – Banat”. Prenosimo samo njegov deo:
“Kovinski srez kao srez pretežno poljoprivrednog karaktera ima povoljne uslove za pčelarstvo. Ovo tim pre, što se na području Sreza nalazi poznata Deliblatska peščara sa svojim ogromnim bagremima, lipama i drugim medonosnim i lekovitim biljkama, a tu su i prostrane njive i pašnjaci pumi raznog medonosnog bilja kao što su beli bosiljak, kamilica i druge. Iako u srezu ima preko 500 registrovanih pčelara, mali je broj pčelinjih društava, a pčelari se velikim delom primitivno.
Raniji pokušaji, da se u Kovinu osnuje pčelarska organizacija koja bi radila na unapređenju pčelarstva nisu uspeli. Tek sredinom prošle godine zalaganjem nekih istaknutijih pčelara uspelo se krenuti sa mrtve tačke. Štampan je proglas pčelarima Sreza Kovinskog i pozvani su na osnivačku skupštinu. Iako se odazvalo svega oko tridesetak pčelara, održana je osnivačka skupština, na kojoj je drug Andrija Magovac održao referat o značaju pčelarstva, posle čega su pročitana i usvojena pravila i izabrana sledeća Uprava: Pretsednik Kosta Arva službenik Vodne zajednice, sekretar: Minta Stojkov, nastavnik gimnazije, blagajnik: Romulus Crnja, službenik zemljoradničke zadruge, te članovi Uprave: Samuel Almaši Geco Ferenc, iz Skorenovca, Vačol Đura iz Šumarka, Ridek Šandor iz Gaja, Pot Jovan iz Kovina, Stojadinović Novica iz Mramorka, Petar Ilić iz Bavaništa, Ljuba Ritopečki na Deliblata, Slavko Milojkov iz Pločice te Petar Tačuk i Veselin Stanić iz Kovina. U Nadzorni odbor izabrani su: Andrija Magovac agronom iz Kovina. Nenad Krstić iz Kovina i Petar Katana iz Šumarka. U disciplinsko veće izabra ii su: Muči Stevan, Andrija Teodorović, i Olar Jovan svi iz Kovina. Skupštinari su doneli odluku da se Zadruga odmah začlani u Sreski savez zemljoradničkih zadruga u Kovinu, a kad se formira Savez pčelarskih zadruga, doneće se odluka o učlanjeu u taj Savez i za delegata za Saveznu skupštinu izabran je drug Mita Stojkov nastavnik gImnazije iz Kovina.
Za upis u zadrugu određena je upisnina od 100 dinara, a isto tako i udeo, i to: do 16 košnica 500 dinara na svakih daljnjih 10 košnica o po jedan udeo …”
Ovo je delić bogate prošlosti kovinskog pčelarstva, oživljavanje Društva “Peščara” bilo je je početkom ovog stoleća, sa bogatim programom rada, saradnjom sa drugim društvima, predavanjima, spomenimo tu i dva Susreta pčelara Deliblatske peščare na Čardaku koji su okupili veliki broj pčelara iz cele Srbije, subotnju emisiju “Dobro jutro pčelari” na Radio Kovinu i mnogo toga.
Kao što i u košnici nastupaju tokom godine periodi intenzivnog medobranja, a smenjuje ih utišavanje i prezimljavanje da bi se iznova budio novi život s proleća, tako je i sa pčelarstvom i pčelarskim zajednicama, ne samo u Kovinu.
Pčelari, srećan nam Svetski dan pčela – medno!
Na linku ispod možete se prisetiti kako je to nekada bilo na talasima Radio Kovina.
Dejan Kreculj, profesor emeritus
